Σε συνέχεια του παραδείγματος κληρονομικότητας της προηγούμενης ενότητας μπορούμε να γράψουμε

MountainBike myBike = new MountainBike();

Από την παραπάνω δήλωση η μεταβλητή myBike είναι τύπου MountainBike. Επειδή όμως ο τύπος MountainBike κληρονομεί από την μεταβλητή Bicycle η συγκεκριμένη μεταβλητή είναι και τύπου Bicycle. Επομένως, θα μπορούσαμε να γράψουμε

Bicycle myBicycle = myBike;
   //ή
Βicycle yourBicycle = new MountainBike();

Την παραπάνω ανάθεση την ονομάζουμε άρρητη μετατροπή (implicit casting) διότι αναθέτουμε μία μεταβλητή ενός τύπου δεδομένων (myBike) σε μία μεταβλητή γονικού τύπου δεδομένων (myBicycle), χωρίς να ορίζουμε μία μετατροπή τύπου (type cast).

Ας δοκιμάσουμε το ανάποδο παράδειγμα τώρα

Bycycle myBicycle = new Bicycle();
MountainBike myBike = myBicycle;

Σε αυτή την περίπτωση ο compiler διαμαρτύρεται, διότι η μεταβλητή myBicycle είναι τύπου Bicycle και δεν είναι απαραίτητο ότι είναι και τύπου MountainBike. Αν θέλουμε να ξεπεράσουμε το παραπάνω μήνυμα λάθους του compiler θα πρέπει να γράψουμε το εξής:

Bycycle myBicycle = new Bicycle();
MountainBike myBike = (MountainBike) myBicycle;

Εδώ ενημερώνουμε τον compiler ότι η μεταβλητή myBicycle είναι και τύπου MountainBike. Ο προγραμματιστής βεβαιώνει ότι αυτό ισχύει. Την παραπάνω ανάθεση την ονομάζουμε ρητή μετατροπή (explicit casting). Εάν δεν ισχύει η παραπάνω μετατροπή, κατά την εκτέλεση του προγράμματος θα παραχθεί μία εξαίρεση (exception). Θα δούμε πιο κάτω τι είναι και πως διαχειριζόμαστε τις εξαιρέσεις.

Ένας πιο ασφαλής τρόπος για να επαναλάβουμε τον παραπάνω κώδικα, χωρίς να παραχθεί εξαίρεση είναι ο εξής:

Bycycle myBicycle = new Bicycle();
MountainBike myBike;
if (myBicycle instanceof MountainBike) {
    myBike = (MountainBike)myBicycle;
}

Ας επανέλθουμε στο παράδειγμα του ορθογωνίου παραλληλογράμμου το οποίο έχουμε συναντήσει αρκετές φορές στο παρελθόν και ας προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε την κλάση ενός κυβοειδούς με χρήση της υφιστάμενης κλάσης του ορθογωνίου παραλληλογράμμου.

Πριν ξεκινήσουμε την υλοποίηση θα πρέπει να αποφασίσουμε εάν θέλουμε να δημιουργήσουμε το κυβοειδές χρησιμοποιώντας ως μεταβλητή της νέας κλάσης ένα αντικείμενο της κλάσης Rectangle ή επιθυμούμε να επεκτείνουμε την κλάση Rectangle μέσω της νέας κλάσης. Δείτε παρακάτω τις δύο παραλλαγές της κλάσης Cuboid με και χωρίς κληρονομικότητα.

Cuboid.java

public class Cuboid {
  Rectangle rec;
  int length;
 
  public Cuboid(int l, int w, int h) {
    rec = new Rectangle(w,h);
    length = l;
  }
 
  public int getLength() { return length; }
  public void setLength(int l) { length = l; }
 
  public int volume() { return length * rec.area(); }
}

ή

Cuboid.java

public class Cuboid extends Rectangle {
  int length;
 
  public Cuboid(int l, int w, int h) {
    super(w,h);
    length = l;
  }
 
  public int getLength() { return length; }
  public void setLength(int l) { length = l; }
 
  public int volume() { return length * area(); }
}

Οι παραπάνω δύο κλάσεις μεταγλωττίζονται και παράγουν το ίδιο λειτουργικό αποτέλεσμα. Το ερώτημα είναι ποια από τις δύο προσεγγίσεις θα προτιμήσουμε. Η απάντηση είναι απλή και συνίσταται στο εξής:

Χρησιμοποιώντας την ιδιότητα της κληρονομικότητας, εάν ο νέος τύπος δεδομένων που προκύπτει αποτελεί εξειδίκευση ή επέκταση της γονικής κλάσης αλλά εξακολουθεί να είναι και τύπος δεδομένων της γονικής κλάσης τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την κληρονομικότητα ως μέθοδο δημιουργίας της νέας κλάσης. Εάν όμως ο νέος τύπος δεδομένων δεν εξακολουθεί να είναι τύπος δεδομένων και της γονικής του κλάσης τότε είναι καλύτερα ο νέος τύπος να ενσωματώνει την παραπάνω κλάση ως πεδίο, αντί να την επεκτείνει μέσω της κληρονομικότητας.

Στο παραπάνω παράδειγμα, εάν η κλάση Cuboid κληρονομεί την κλάση Rectangle θα πρέπει η κλάση Cuboid να είναι και τύπου Rectangle. Αν και η κλάση του κυβοειδούς μπορεί να ενσωματώσει στην περιγραφή της και ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, το κυβοειδές δεν είναι ορθογώνιο παραλληλόγραμμο. Γενικότερα, ένα τρισδιάστατο σχήμα δεν μπορεί να είναι και διδιάστατο. Δεν μπορούμε να πάμε από το κυβοειδές προς το ορθογώνιο παραλληλόγραμμο διατηρώντας τις βασικές ιδιότητες του κυβοειδούς. Το κυβοειδές αποτελεί μία εντελώς νέα οντότητα σε σχέση με το ορθογώνιο παραλληλόγραμμο. Μπορούμε να εκφράσουμε το κυβοειδές με την χρήση της κλάσης ενός ορθογώνιου παραλληλογράμμου, χωρίς όμως η χρήση του ορθογωνίου παραλληλογράμμου να είναι απαραίτητη ή να συνδέεται άμεσα με το κυβοειδές. Επομένως, η χρήση της κληρονομικότητας στο παραπάνω παράδειγμα εισάγει λογική αντίφαση.

Αντίθετα, στο αρχικό παράδειγμα της κληρονομικότητας, από την κλάση Bicycle προκύπτουν οι κλάσεις MountainBike, RoadBike και TandemBike. Και οι 3 νέες κλάσεις είναι τύπου Bicycle, καθώς αποτελούν εξειδικεύσεις της γενικής κλάσης του ποδηλάτου. Επομένως, εδώ η κληρονομικότητα συνιστάται ως μέθοδος δημιουργίας των νέων τύπων δεδομένων.