Το Java Collections Framework υλοποιεί δομές αποθήκευσης και ανάκτησης δεδομένων καθώς και αλγορίθμους εύρεσης και ταξινόμησης. Συνοπτικά απαρτίζεται από τα εξής:

• Interfaces: Γενικοί τύποι δεδομένων που προτυποποιούν τη συμπεριφορά των κλάσεων που τα υλοποιούν. Για παράδειγμα προτυποποιούνται τα interfaces List, Queue, Map, Set, SortedSet
• Interface Implementations: Οι κλάσεις οι οποίες υλοποιούν τα συγκεκριμένα Interfaces. Για παράδειγμα, το interface List υλοποιείται από τις κλάσεις ArrayList και LinkedList.
• Αλγόριθμοι: υλοποιήσεις αλγορίθμων, όπως αλγόριθμοι αναζητήσεως και αλγόριθμοι ταξινομήσεως.

• Λιγότερος κώδικας προς ανάπτυξη: Κάθε φορά που χρειάζεστε μία διασυνδεδεμένη λίστα ή ένα δένδρο είναι ευκολότερο να το πάρετε έτοιμο.
• Αύξηση της ταχύτητας και της ποιότητας του τελικού προγράμματος: Καθώς το JCF αποτελείται από βέλτιστες υλοποιήσεις είναι μάλλο απίθανο να υλοποιήσετε καλύτερα δομές δεδομένων και αλγορίθμους που υλοποιεί το framework.
• Ενοποίηση σχετικά ανομοιογενών APIs: Τα ΑPIs που παρέχει το JCF διατηρούν κοινά χαρακτηριστικά που κάνουν ευκολότερη την χρήση των δομών δεδομένων και των αλγορίθμων. Κατά συνέπεια, η εκμάθηση του framework είναι σχετικά εύκολη.